De perfectionist en….. de hoofdrol in eigen thriller
Spannende plots
Veel perfectionisten zijn meester in het schrijven van spannende plots voor hun eigen thriller. Ze hebben een talent ontwikkeld in het bedenken van scenario’s over de gevolgen van hun daden. Wat anderen er van zullen denken, hoe ze gaan reageren en of ze je nog wel serieus nemen, leuk genoeg vinden enz. Wat opvalt is dat het vooral negatieve scenario’s zijn; doemscenario’s met stuk voor stuk een slechte afloop voor de hoofdrolspeler, de perfectionist zelf! En zo wordt een complete thriller in elkaar gedraaid, waar Paul Verhoeven jaloers op zou zijn…
Speelfilm in herhaling
Deze thriller staat bovendien continu op REPLAY; in het hoofd wordt de film steeds opnieuw afgedraaid en bijgesteld, maar helaas nooit met een happy end. Dit herhalen van scenario’s kost ontzettend veel energie; het kan je volledig in beslag nemen en daarmee de focus op het dagelijkse leven en positieve zaken behoorlijk vertroebelen.
Behoefte aan controle
Waar komt dit scenario-denken toch vandaan? Het heeft alles te maken met de behoefte aan controle. Het vooraf bedenken van alle mogelijke risico’s en reacties, geeft de illusie van controle en invloed, met name in situaties waarin de uitkomst onzeker is. Maar ondanks de behoefte aan controle zet scenario-denken zelden aan tot constructieve acties. Het werkt eerder verlammend dat dat het iets oplost of voorkomt. Bovendien loopt het in de praktijk vaak net even anders; het universum heeft soms verrassingen voor je in petto die je niet had kunnen voorzien.
Van speelfilm naar zwart-wit foto
Het effect van denken in scenario’s is te vergelijken met kijken naar een speelfilm. Net als op het grote doek komt al die fantasie levensecht over. Onze hersenen houden ons als het ware voor de gek, door al die beelden en verhalen als “waar” te interpreteren. Met bijbehorende nare gevoelens zoals angst, onrust, verdriet enz. Het goede nieuws is, dat je je hersenen ook kunt helpen om zaken op een andere, luchtigere manier waar te nemen.
Stel je maar eens voor dat jij de camera bedient van die speelfilm van jouw leven. Hoe voelt dat? Je stapt als het ware uit de film om er van een afstandje naar te kijken. Vervolgens kun je het beeld gaan ‘bevriezen”. Je maakt een kleurenfoto van een bepaalde scene. En als laatste transformeer je deze kleurenfoto naar zwart-wit. Als je in staat was een volledige kleurenfilm te maken, zijn je hersenen voldoende getraind om in dit soort beelden te denken. Sta eens stil bij wat dit met je doet. Voelt het al minder zwaar, minder beklemmend, minder echt?
En….actie!
Met de zwart-wit foto in je achterhoofd is het zaak om te starten met zelfonderzoek. Wat zit je nu precies dwars? Waar maak je je nu echt zorgen over? En wat heb je dan nu nodig en van wie? Alleen al door je zorgen serieus te onderzoeken, ontstaat ruimte om te gaan denken in oplossingen, in acties die deze zorgen weg kunnen nemen. En door die acties vervolgens uit te voeren, zet je de illusie van controle om naar daadwerkelijke invloed op je eigen leven. En leef je misschien toch nog lang en gelukkig…!
